Nguyên nhân và cách phòng bệnh xơ vữa động mạch ở người cao tuổi

Bệnh xơ vữa động mạch là một trong những căn bệnh mà các động mạch trở nên cứng và hẹp hơn so với bình thường, có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể của bạn và nó là một trong những nguyên nhân chính gây đột quỵ (rối loạn tuần hoàn não), đau tim và lưu thông máu kém ở bàn chân. Căn bệnh này hiện đang phổ biến ở các nước phát triển như Châu Âu và Hoa Kỳ. Trong khi nó ít phổ biến hơn đối với các nước đang phát triển như Châu Á và Châu Phi. Bệnh xơ vữa động mạch thường gặp nhất ở những người lớn tuổi.

Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng các hormone sinh dục nữ như estrogen cũng có thể giúp bạn hạn chế căn bệnh này. Do đó, tỷ lệ mắc bệnh xơ vữa động ở phụ nữ rất thấp so hơn nam giới (theo thông kế của Hoa Kỳ). Nhưng đối với phụ nữ từ 60 tuổi trở lên mắc bệnh này nhiều như so với nam giới. Tuy nhiên, phụ nữ sử dụng estrogen để điều trị các bệnh khác có khả năng bảo vệ tốt hơn và cũng có thể ngăn ngừa bệnh này (theo một số tài liệu của Mỹ). Cùng vnteen tìm hiểu thêm qua bài viết dưới đây nhé!

Nguyên nhân gây bệnh xơ vữa động mạch

Tai biến phát triển từ bệnh xơ vữa động mạch qua nghiên cứu cho thấy có liên quan với tỷ lệ cholesterol trong máu của cơ thể, mà chất này thực tế phụ thuộc vào chế độ ăn uống và cả một số yếu tố về “gen”.

Tỷ lệ cholesterol liên quan tới chế độ ăn uống nên bệnh xơ vữa động mạch thường gặp ở người dân các nước Tây âu. Vì ở đây người ta có chế độ ăn uống với tỷ lệ chất béo cao hơn. Một vài bệnh khác như bệnh đái tháo đường cũng liên quan chặt chẽ với tỷ lệ chất cholesterol cao trong chế độ ăn. Một vài bệnh có tính chất di truyền cũng có tỷ lệ chất mỡ cao trong máu (bệnh chất mỡ cao di truyền).

Ngoài yếu tố tỷ lệ cholesterol trong máu còn có một số yếu tố khác gây bệnh như hút thuốc lá. Không vận động thể dục đều đặn, tăng huyết áp và tình trạng thừa cân béo phì.

Các chất mỡ trong máu tích tụ dẫn ở lớp trong của thành động mạch và do chất mỡ làm cho thành động mạch dày hơn. Kết quả là các động mạch bị hẹp dần lại và lưu thông máu bị cản trở.

Bệnh xơ vữa động mạch ở người cao tuổi có những triệu chứng gì?

Ở giai đoạn sớm của bệnh thường không thấy có triệu chứng rõ. Dần dần về sau, các triệu chứng được phát sinh rõ hơn do lưu lượng máu cung cấp cho các tạng trong cơ thể bị giảm dần. Vì động mạch bị hẹp lại gây tắc dần dòng máu. Nếu động mạch vành cung cấp máu cho cơ tim bắt đầu bị tắc nghẽn thì sẽ xuất hiện những triệu chứng như đau tức ngực. Nếu động mạch vành bị tắc nghẽn hoàn toàn thì sẽ xảy ra cơn đau tim đột ngột gây tử vong. Nhiều cơn đột quỵ ở người già thường do động mạch cung cấp máu cho não bị xơ vữa và bị hẹp.

Trường hợp động mạch ở cẳng chân bị xơ vữa thường có triệu chứng đầu tiên là cơn đau cơ kiểu “chuột rút”. Do máu không được cung cấp đầy đủ ở cẳng chân. Nếu bệnh xơ vữa động mạch kết hợp với bệnh rối loạn chất mỡ bẩm sinh di truyền. Thì chất mỡ có thể tích tụ ứ đọng lên các gân cơ tạo nên những cục dưới da nhìn thấy rất rõ.

Chẩn đoán bệnh xơ vữa động mạch như thế nào?

Ở giai đoạn sớm thì bệnh chưa có triệu chứng rõ nhưng lại cần phải chẩn đoán sớm để chữa trị có hiệu quả. Do đó người ta phải xét nghiệm máu để phát hiện tỷ lệ cholesterol trong máu cao. Cũng cần phát hiện bệnh tăng huyết áp và bệnh đái tháo đường. Vì đây đều là những yếu tố gây bệnh. Do đó các nước ở Châu âu, Mỹ, đang chủ động phát hiện sớm bệnh này. Người ta cho xét nghiệm máu, đo tỷ lệ cholesterol máu ít nhất 5 năm một lần sau tuổi 20 (theo tài liệu của Mỹ).

Nếu bệnh đã phát triển thì người ta thường cho làm những thử nghiệm về máu. Để có thể vừa phát hiện được cả tổn thương của động mạch và cả tổn thương của các nội tạng được cung cấp máu. Như vậy cả nguyên nhân và hậu quả đều được kiểm tra.

Ở bệnh viện có điều kiện, người ta làm những kỹ thuật hình ảnh cao như:

• Siêu âm Doppler (Doppler ultrasound scanning).
• Làm điện tâm đồ (ECG).
• Chụp động mạch vành.

Các kỹ thuật này giúp chẩn đoán và đánh giá chức năng động mạch tim, tình trạng dòng máu tuần hoàn.

Các phương pháp phòng bệnh xơ vữa động mạch hiệu quả

Phương pháp điều trị tốt nhất hiện nay là phòng bệnh xơ vữa động mạch, làm giảm bớt tốc độ phát triển của bệnh.

Các biện pháp phòng bệnh xơ vữa động mạch mới nhất vấn là chế độ ăn ít mỡ; không hút thuốc lá; luyện tập thể dục đều đặn, nghiêm túc hằng ngày. Quan tâm duy trì cân nặng cho phù hợp với chiều cao của cơ thể.

Đó là những biện pháp tốt nhất để làm giảm sự phát triển của bệnh xơ vữa động mạch. Trường hợp sức khỏe vẫn tốt nhưng khám thấy tỷ lệ cholesterol trong máu cao thì vẫn phải ăn theo chế độ ít chất mỡ.

Đồng thời có thể dùng thuốc hạ cholesterol theo đơn của bác sĩ điều trị.

Đối với người đã bị một cơn đau tim, qua nghiên cứu người ta thấy rằng làm thấp tỷ lệ cholesterol trong máu vẫn có lợi. Kể cả tỷ lệ cholesterol vẫn trong giới hạn trung bình ở người khỏe mạnh.

Qua nghiên cứu thấy rằng người ta có thể sử dụng thuốc aspirin. Để làm giảm các tai biến đông máu ở lớp trong của động mạch bị hư tổn.

Trường hợp có thể bị biến chứng nặng. Thì người ta khuyên nên điều trị ngoại khoa như tạo hình mạch máu; tạo hình động mạch vành (coronany angioplasty). Luôn nhớ rằng, một chế độ ăn uống và một lối sống lành mạnh. Có khả năng làm giảm sự phát triển của bệnh này ở nhiều người.

Chế độ sinh hoạt

• Bỏ thuốc lá: trong thuốc lá chất nicotin làm co mạch máu. Giảm oxy trong máu và tổn thương mạch máu khiến bệnh tim mạch tiển triển nặng hơn. Thuốc lá còn giảm lượng mỡ tốt nhưng lại tăng mỡ xấu, gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim.
• Khám sức khỏe định kỳ để tầm soát bệnh tim mạch. Từ đó có những biện pháp chữa trị sớm và kịp thời.
• Kiểm soát huyết áp và bệnh tiểu đường: người cao tuổi cần duy trì mức huyết áp dưới 120/80 (mm Hg). Và thường xuyên kiểm tra lượng đường trong máu. Đồng thời giảm lượng cholesterol để phòng bệnh tim mạch.
• Tránh căng thẳng và giận dữ: tâm lý căng thẳng chính là yếu tố dẫn đến bệnh xơ vữa động mạch. Do đó, người cao tuổi cần phải thả lỏng tinh thần, sống vui vẻ cùng bạn bè, con cháu.
• Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao để tăng cường sức khỏe. Những nhóm bài tập thể dục tốt cho sức khỏe người cao tuổi là đi bộ, khiêu vũ, dưỡng sinh…. Trước khi bắt tay vào việc thực hiện một hình thức luyện tập mới. Người cao tuổi cần hỏi ý kiến bác sĩ để chắc chắn bài tập đó phù hợp.