Có thể nói việc nuôi dạy và chăm sóc sức khỏe con cái luôn là vấn đề quan tâm hàng đầu của cha mẹ. Do điều kiện sống, sinh hoạt và học tập sẽ khiến cho con dễ gặp phải nhiều căn bệnh hơn. Một trong những căn bệnh nguy hiểm ảnh hưởng và xuất hiện nhiều ở trẻ em chính là giun sán. Trong đó trẻ em dưới 12 tuổi là đối tượng phổ biến nhất dễ mắc phải căn bệnh này. Nguyên nhân có thể kể đến chính là khí hậu nóng ẩm, tập quán ăn uống, vệ sinh môi trường kém. Vậy ba mẹ đã biết cách để phòng bệnh cho con chưa. Cùng mình tìm hiểu nguyên nhân và cách phòng bệnh giun sán cho con nhé.
Mục lục
Giun sán là gì?
Tên gọi khác: giun ký sinh, sán ký sinh, sán lãi
Giun sán là thuật ngữ chỉ về những sinh vật đa bào lớn, mà khi trưởng thành thường có thể được nhìn thấy bằng mắt thường, sống ký sinh trong cơ thể con người và động vật (gia súc, gia cầm, vật nuôi).
Giun sán có thể ký sinh ở nhiều cơ quan nhưng chủ yếu là ruột. Các loại giun sán khác nhau có sự nhạy cảm với thuốc khác nhau. Vì vậy cần xét nghiệm xem cơ thể nhiễm giun sán nào để lựa chọn thuốc điều trị phù hợp.
Bệnh trạng của nhiễm giun sán liên quan đến số lượng giun. Những người bị nhiễm giun với số lượng ít (vài con giun) thường không bị nhiễm trùng. Số lượng giun ít không gây ra triệu chứng đáng kể. Khi giun tồn tại trong cơ thể với số lượng nhiều, chúng sẽ gây ra một loạt các triệu chứng bao gồm tiêu chảy, đau bụng, suy dinh dưỡng, suy nhược, giảm phát triển về thể chất. Số lượng giun nhiều quá mức có thể gây ra tắc ruột, cần được chỉ định làm phẫu thuật.
Biểu hiện của bệnh giun sán
Việt Nam là nước có khí hậu nhiệt đới gió mùa, được xem là điều kiện thuận lợi cho giun sán phát triển. Giun sán có nhiều loại, phổ biến và dễ mắc phải nhất là giun đũa, giun tóc, giun móc, giun kim.
Giun đũa: Ký sinh ở ruột non, triệu chứng chính là rối loạn tiêu hóa như đau bụng quanh rốn, buồn ói, thậm chí nôn hoặc đi ngoài ra giun. Biến chứng của giun đũa là gây tắc ruột, áp xe gan, giun chui đường mật.
Giun tóc: Ký sinh ở ruột già, ở giai đoạn nhẹ sẽ không có triệu chứng cụ thể nhưng nếu trẻ bị nhiễm nhiều sẽ hay bị đau bụng, buồn nôn, tiêu hóa bị rối loạn. Tình trạng nặng hơn sẽ gây tổn thương niêm mạc ruột già, đi ngoài có chất nhầy lẫn máu.
Giun móc: Triệu chứng thường gặp nhất là chóng mặt, mệt mỏi, chán ăn, đau bụng âm ỉ, da xanh, thiếu máu. Ấu trùng giun móc thường chui qua da (chân, tay…), do đó nếu trẻ có thói quen đi chân đất, không mang giày dép, da thường xuyên bị trầy xước thì sẽ rất dễ bị nhiễm loại giun này.
Giun kim: Ký sinh ở ruột non, sau đó sống ở ruột già và hay đẻ trứng ở rìa hậu môn, gây ngứa ngáy ở khu vực này. Trẻ bị nhiễm giun kim thường khó ngủ, hay quấy khóc, thường xuyên bị rối loạn tiêu hóa, phân lúc đặc lúc lỏng, có thể nhìn thấy giun kim ở hậu môn hoặc ở trong phân.
Nguyên nhân dẫn đến bệnh giun sán
Môi trường sống
Trẻ em rất năng động, tò mò và ý thức giữ gìn vệ sinh để phòng ngừa nguy cơ lây nhiễm các bệnh ký sinh trùng chưa cao. Nguyên nhân gây ra bệnh giun sán ở trẻ em rất nhiều, có thể là:
Ăn thực phẩm chưa được nấu chín: Các loại rau sống, món ăn tươi sống (gỏi cá, bò tái, hàu sống…) tiềm ẩn nguy cơ chứa các loại ấu trùng giun sán như sán lợn, sán dây, sán lá gan…
Không tẩy giun: Rất nhiều cha mẹ thường xem nhẹ việc tẩy giun định kỳ cho trẻ. Trẻ đang trong giai đoạn phát triển, năng động, thích chơi đùa, tò mò nhưng sức đề kháng lại kém hơn so với người lớn và ý thức giữ vệ sinh cá nhân chưa cao nên con có nguy cơ nhiễm bệnh cao hơn.
Chơi đùa cùng vật nuôi: Động vật là vật chủ của nhiều loại giun sán nguy hiểm (sán chó mèo). Nếu trẻ hay chơi đùa với thú nuôi nhiễm giun sán thì sẽ có nguy cơ nhiễm bệnh rất cao.
Vệ sinh kém
Giữ vệ sinh kém: Ấu trùng giun, sán còn có thể xâm nhập vào cơ thể qua những vùng da hở, trầy xước hoặc qua mắt, mũi, miệng do giun sán vô tình bám vào tay trẻ khi chơi ở những nơi bùn đất ô nhiễm.
Vệ sinh môi trường kém: Giường, chiếu, nệm, đồ chơi của trẻ… không được thường xuyên vệ sinh sạch sẽ là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh giun sán ở trẻ em.
Trẻ mắc bệnh giun sán có nguy hiểm không?
Việc nhiễm giun làm giảm tình trạng dinh dưỡng của trẻ theo nhiều phương thức khác nhau:
Chán ăn, kém hấp thu: Giun ký sinh lâu ngày làm giảm quá trình hấp thụ dưỡng chất cần thiết. Khiến cơ thể thiếu hụt vitamin. Điều này làm cho trẻ bị mất cảm giác thèm ăn, ăn mất ngon.
Suy dinh dưỡng: Giun ký sinh sẽ hút hết các chất dinh dưỡng dẫn đến tình trạng thiếu máu, thiếu protein.
Kém phát triển thể chất, trí tuệ: Tình trạng dinh dưỡng kém, thiếu hụt do bị giun tàn phá trong thời gian dài khiến trẻ bị kém tăng trưởng về thể chất (sức khỏe yếu, thấp còi hơn bạn bè cùng trang lứa) và trí tuệ (không tập trung, học hành sa sút).
Tiềm ẩn nhiều bệnh nguy hiểm: Nhiễm giun nếu không được chữa sớm dễ dẫn đến một số bệnh lý nghiêm trọng. Như: viêm ruột thừa, tắc và thủng ruột, rối loạn tim mạch khi nhiễm nhiều giun đũa. Nhiễm giun kim trong thời gian dài ở bé gái dễ dẫn đến tình trạng viêm âm đạo, viêm vòi trứng, nhiễm trùng tiểu.
Hướng dẫn cách phòng bệnh giun sán
Trẻ nhỏ là đối tượng dễ bị nhiễm giun nhất do trẻ hiếu động, nghịch ngợm, chưa ý thức được để tránh các nguồn ô nhiễm. Do đó, các bậc cha mẹ cần phải quan tâm, chủ động phòng ngừa để bảo vệ bé yêu. Phòng tránh nhiễm giun sán cho trẻ em tương đối đơn giản và dễ thực hiện, bạn chỉ cần tuân thủ các biện pháp sau:
Giữ gìn môi trường sống
Ăn chín uống sôi: Thức ăn và nước uống phải được nấu chín kỹ. Nếu là trái cây, rau sống thì phải xử lý sạch trước khi cho trẻ ăn. Thức ăn cần đậy kín tránh ruồi, nhặng. Cho trẻ uống nước đã được nấu chín, bảo quản sạch sẽ.
Giữ sạch môi trường sống: Cần giữ vệ sinh nhà ở và không gian sinh hoạt sạch sẽ. Tránh nước đọng, đất cát hoặc những yếu tố lý tưởng cho giun sán dễ phát triển.
Xổ giun định kỳ
Xổ giun định kỳ 2 lần/năm: Cứ 6 tháng/ lần cần cho trẻ trên 2 tuổi uống thuốc tẩy giun. Lưu ý cần kết hợp xổ giun cho cả nhà. Để tránh tình trạng lây nhiễm chéo và đạt hiệu quả cao hơn. Để thuốc phát huy tác dụng tốt nhất, bạn nên cho trẻ uống sau bữa ăn tối 2 giờ. Hoặc uống vào sáng sớm trước khi ăn sáng.
Giữ gìn vệ sinh cá nhân
Thường xuyên cắt móng tay cho trẻ. Chú ý vệ sinh hậu môn cho trẻ bằng xà phòng sau mỗi lần trẻ đi tiêu. Không để trẻ bò lê la, nghịch đất cát. Nhắc nhở trẻ thường xuyên đi giày dép, kể cả đi học và ở nhà. Vệ sinh đồ chơi cho trẻ thường xuyên.
Bên cạnh những biện pháp trên, bạn cũng nên chú ý đến việc giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ. Đặc biệt là vệ sinh tay. Khi trẻ chơi với bùn đất hoặc ở những nơi ô nhiễm, tay sẽ là nơi mà trứng giun, ấu trùng giun và các loại vi khuẩn, virus bám vào nhiều nhất. Nếu không rửa tay mà vô tình chạm vào mắt, mũi, miệng sẽ tạo cơ hội cho trứng giun, ấu trùng giun và các loại vi sinh vật gây hại dễ dàng xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh. Do đó, bạn còn cần dạy con kỹ năng rửa tay đúng cách. Để ngăn ngừa bệnh giun sán ở trẻ em.
Điều trị giun sán
Thuốc điều trị giun gồm có: Thuốc trị giun trong lòng ruột: piperazin (piperazin citrat, piperal, antepar, piperol), mebendazole (fugacar, vermox, soltric), albendazole (zenben, zentel, alzental), pyrantel (antiminth, combantrin, panatel), thiabendazole (mitezol)
Thuốc trị giun ngoài ruột: diethylcarbamazin (banocid, DEC, notezin), suramin, thiabendazole
Thuốc điều trị sán gồm có: Thuốc trị sán ngoài ruột: niclosamid (niclocide, yomesal, tamox), quinacrin
Thuốc trị sán trong ruột: praziquantel (bilcitrid, pratez, cesol), chloroquin, quinacrin
Xem thêm nhiều phương pháp phòng bệnh cho trẻ tại đây